Чет эл фуқароси Қозоғистонда вақтинчалик яшаш учун рухсатномани қандай олиши мумкин
ASTANA. Kazinform - Ақмола вилояти ички ишлар бошқармаси миграция хизмати бўлими бошлиғи, полиция полковниги Женис Қарақойшинов Kazinform агентлиги мухбирига чет эл фуқароси Қозоғистонда вақтинчалик яшаш учун рухсатнома (ВЯР) олиш учун қандай ҳаракат қилиши кераклиги ҳақида батафсил маълумот берди.
Маърузачининг сўзларига кўра, чет эл фуқаролари Қозоғистон Республикасига кириш учун сафар мақсади ва қолиш муддатига қараб виза талаб қилади. Қозоғистон ўзаро визасиз саёҳат қилиш тўғрисида алоҳида икки томонлама шартномалар тузган мамлакатлар фуқаролари учун визага эҳтиёж йўқ. Масалан, Россия ёки Озарбайжон билан. Қуйидаги давлатлар фуқароларининг кириши ва бўлиш тартиби икки томонлама шартномалар билан белгиланади. Визасиз режим доирасида чет эл фуқаролари Қозоғистонга сайёҳлик, шахсий ва қисқа муддатли бизнес мақсадларида ташриф буюришлари мумкин.
Чет эл фуқароларига визасиз саёҳат доирасида Қозоғистон Республикаси ҳудудида меҳнат ёки бошқа ҳақ тўланадиган фаолият билан шуғулланиш тақиқланади. Ҳар қандай монтаж ва таъмирлаш ишлари, консалтинг ва аудит хизматлари, ўқув машғулотлари ҳам тақиқланади. Бундай мақсадлар учун виза олиш талаб қилинади.
Хорижий фуқаронинг Қозоғистонда қанча кун бўлиши унинг қайси давлатдан келганига боғлиқ. Суҳбатдошнинг сўзларига кўра, ЕОИИ (Арманистон, Беларусь, Қирғизистон Республикаси ва Россия Федерацияси) фуқаролари чегарани кесиб ўтган пайтдан бошлаб мамлакатда 90 календарь кун давомида бўлишлари мумкин. Улар ташриф буюраётган мезбон томон уч кун ичида виза ва миграция портали ёки «eQonaq» иловаси орқали меҳмоннинг келиши ҳақида хабардор қилиши шарт.
“Чет эл фуқароси чегарани кесиб ўтган пайтдан бошлаб 90 календарь кун давомида Қозоғистонда қонуний равишда бўлиши мумкин. Ушбу муддат тугагач, у ёки Қозоғистон ҳудудидан чиқиб кетиши, ёки вақтинчалик яшаш учун рухсатнома олиши шарт. Вақтинчалик яшаш учун рухсатнома мамлакатда бўлиш мақсадига қараб бир нечта тоифалар бўйича берилади: ишлаш, оила билан қайта бирлашиш, бизнес муҳожири, даволаниш, ўқиш”, - дея тушунтирди Женис Қарақойшинов.
Бундай ҳолда, қабул қилувчи томон Аҳолига хизмат кўрсатиш марказлари (АХКМ)га мурожаат қилади. Масалан, чет эл фуқароси ишлаш учун Қозоғистонга келган бўлса, у ҳолда меҳнат шартномасини якка тартибдаги тадбиркор ёки МЧШ билан тузади, кейин бу шартнома enbek.kz платформасида рўйхатдан ўтказилади. Шу меҳнат шартномаси асосида вақтинчалик яшаш учун рухсатномага ариза топширилади. Вақтинчалик яшаш учун рухсатнома 1 йилга берилади, бироқ уни узайтириш мумкин.
Агар чет эл фуқароси Қозоғистонда даволаниш учун қолса, бу шифокор хулосаси асосида амалга оширилади. Виза олган мамлакатларда тиббий маслаҳат комиссияси ҳисоботи талаб қилинади.
Оила билан бирлашганда, турмуш ўртоғи вақтинчалик яшаш учун рухсатнома олиш учун ариза беради, бироқ мажбурий шарт - бу камида 1 йиллик расмий никоҳ. Бу ерда вақтинчалик яшаш учун рухсатнома ҳам бир йилга берилади, кейинчалик эса 3 йилгача узайтирилади.
Кўпгина хорижий давлатларнинг фуқаролари Қозоғистонда давлат чегарасини кесиб ўтган пайтдан бошлаб 30 кундан ортиқ бўлмаган муддатга визасиз қолишлари мумкин. Масалан, АҚШ аҳолиси. Агар муддат тугаганидан кейин Америка фуқароси Қозоғистонда қолиш истагини билдирса, у тегишли визани АҚШда жойлашган Қозоғистон элчихонаси, яъни Қозоғистон Республикаси Ташқи ишлар вазирлиги орқали олиши керак. Виза олгандан кейин Қозоғистонга келади.
“Қайси давлат фуқаролари Қозоғистон ҳудудида неча кун визасиз бўлиши мумкинлигини egov.kz сайтидан кўриш мумкин. Масалан, Ҳиндистон ва Эрон фуқаролари бизнинг мамлакатда визасиз фақат 14 кунгина бўлишлари мумкин. Оддий қилиб айтганда: визасиз давлатлар фуқаролари вақтинчалик яшаш учун рухсатномани Аҳолига хизмат кўрсатиш марказлари орқали олади, визали давлатлар эса тўғридан-тўғри хориждаги ТИВга мурожаат қилади. Кейин эса визаларни маҳаллий жойларда миграция органлари узайтиради”, - дея қўшимча қилди Женис Қарақойшинов.
Полиция полковнигининг сўзларига кўра, агар шахс ўз вақтида вақтинчалик яшаш мақсадида рухсатнома олиш учун ариза топширмаса ёки яшаш муддати бўйича иммиграция қонунчилигини бузса, у ҳолда жавобгарликка тортилади. Агар мамлакат ҳудудида фақат уч кун бўлса, унда у фақат огоҳлантирилади. Уч кундан беш кунгача бўлган ҳуқуқбузарлик чет эл фуқаросига 10 БҲМ (бир ойлик ҳисоб-китоб миқдори), беш кундан ўн кунгача бўлган муддатга - 15 БҲМ баравар миқдорида жарима солишга сабаб бўлади.
Агар чет эл фуқароси Қозоғистон ҳудудида белгиланган муддатдан 10 кундан ортиқ бўлса, у бўйича материал судга юборилади ва судя уни 25 БҲМ миқдорида жарима ёки маъмурий тартибда мамлакатдан чиқариб юбориш тўғрисида қарор қабул қилади. Қозоғистон Республикасидан чиқариб юборилган чет элликлар ёки фуқаролиги бўлмаган шахсларга суднинг депортация тўғрисидаги қарори ижро этилган кундан бошлаб беш йил мобайнида мамлакатга кириши тақиқланади.
Қабул қилувчи томон ҳам жавобгарликка тортилиши мумкин
“Қабул қилувчи шахс томонидан хорижликларни ўз вақтида рўйхатдан ўтказиш, ёки уларнинг Қозоғистон Республикасида бўлиш ҳуқуқини тасдиқловчи ҳужжатларни расмийлаштириш, ёхуд белгиланган муддат тугагандан сўнг уларнинг Қозоғистон Республикасидан чиқиб кетишини таъминлаш, шунингдек уларда бўлиб турган иммигрантлар ҳақида ички ишлар органларини ўз вақтида хабардор қилмаслик ҳолатлари жисмоний шахсларга нисбатан — огоҳлантириш, мансабдор шахслар, кичик тадбиркорлик субъектлари ёки нотижорат ташкилотларга — 10 БҲМ миқдорида жарима, ўрта тадбиркорлик субъектларига — 15 БҲМ, йирик тадбиркорлик субъектларига эса — 20 БҲМ миқдорида жарима қўлланилишини назарда тутади”, — қўшимча қилди спикер.
